Wanneer snoeien?

Je hebt mensen die het niet goed durven en je hebt mensen die er geen genoeg van kunnen krijgen; snoeien. De mensen met snoei-angst zijn meestal bang om hun tuin te verknoeien of in het ergste geval hun planten te vermoorden. De mensen met knipdrang hebben misschien weer andere (onbewuste) drijfveren. Het is wat ver gezocht, maar wie weet, komt de drang tot snoeien en knippen voort uit het willen bezweren en controleren van de onvoorspelbaarheid en onbeheersbaarheid van de natuurkrachten.

In feite heeft de natuur geen snoei nodig om te groeien, te bloeien, vrucht te dragen en om af te sterven. Snoeien is onderdeel van het cultiveren van de natuur, het tuinieren. We grijpen in een natuurlijk proces in en hopen daarmee dit proces positief te beïnvloeden. Dat het daarbij niet alleen gaat om een hogere opbrengst van fruit of bloemen blijkt uit de behoefte van sommige tuinierders om de buxus in een omhooglopende spiraal te knippen.

Een goede reden om in een tuin van bescheiden afmeting te snoeien is dat we soms de verkeerde plant op de verkeerde plek hebben staan. Je hebt bijvoorbeeld een groenblijvende laurierkers (Prunus lauroceracus) voor het raam gezet om de inkijk van de overburen te verminderen. De groeikracht van deze struik is enorm en voor je het weet heb je niet alleen geen inkijk, maar ook geen licht meer in je huis. Dan is het tijd om in te grijpen. 

Kun je verkeerd snoeien en kan, in het ergste geval, je plant daar dood aan gaan? Ja, dat kan. Meestal stimuleer je met knippen en zagen de groei van planten. Soms groeit de plant daarna zo hard dat het wortelgestel van bijvoorbeeld een oude fruitboom dit niet aankan en afsterft. Snoei daarom bij (fruit)bomen nooit meer dan 1/3 van de kruin. 

Door te knippen en zagen aan takken maak je een wond. Deze snoeiwonden zijn gevoelig voor bacteriën, parasieten en schimmels. Zo is bijvoorbeeld de pruimenboom gevoelig voor loodglans. Door in de zomer te snoeien geneest de wond sneller en is de kans op infectie kleiner. Ook lavendel kun je doodmaken door te ver terugsnoeien, het oude hout van lavendel loopt zelden nog uit.

Een aantal heesters en bomen zijn gevoelig voor 'bloeden' zoals de esdoorn (Acer), haagbeuk (Carpinus), walnoot (Juglans), druif (Vitis) en berk (Betula). Als de worteldruk heel hoog is en je knipt een tak af, zal het water met voedingsstoffen uit de wond druppelen. Die opwaartse sapstroom komt vanaf 21 december heel langzaam op gang. De snoei van de houten delen van bijvoorbeeld een druif of druivelaar snoei je dan ook bij voorkeur voor de kerst. Als het niet vriest kun je van de hoofdtakken (gesteltakken of leggers) de zijscheuten inkorten. Laat van de zijscheuten 3 of 4 ogen over. Een oog is verdikking op de tak waar de plant opnieuw gaat uitlopen.